Bouwsector moet inspelen op veranderde vraag
Bouwnieuws | Annemieke Diekman
Geplaatst: 05-10-2010
De laagste woningproductie sinds jaren, een sterke groei van het aantal faillissementen onder bouwbedrijven, toename van de werkloosheid in de bouw en een daling van de bouwvergunningen met 21 procent. Niemand in de bouw kan om deze feiten heen.“De Nederlandse economie lijkt zich voorzichtig te herstellen maar de bouw loopt daar spreekwoordelijk achter aan’, zei Michel van Eekert, partner bij Buildsight tijdens de Buildsightdag woensdag 8 september op Landgoed Groenhoven. Het plaatje dat Van Eekert schets over de Nederlandse bouwsector is verre van rooskleurig, maar hij zietook enkele positieve ontwikkelingen. Een belangrijk lichtpuntje is de orderportefeuille van architecten die in het eerste kwartaal van 2010 voor het eerst weer is gegroeid. Het vierde kwartaal van 2009 liet nog een dieptepunt in het aantal opdrachten zien. Ook andere onderzoeksbureaus, zoals dat van ABN Amro, zien de toename van het aantal orders voor architecten als een voorbode van herstel voor de bouwsector. Maar Van Eekert waarschuwt voor al te veel optimisme. “Het aantal opdrachten bedraagt nog maar een derde van het aantal in 2007. Architecten zijn heel veel kwijtgeraakt en het herstel zal in kleine stapjes gaan. Maar het is een gunstig teken dat er aan het begin van de pijplijn weer wat beweging zit.”
Andere factoren die bij kunnen dragen aan het herstel zijn de tijdelijke btw-verlaging voor de loonkosten bij verbouwingen en uitbreiding van de subsidie voor energiebesparing in bestaande bouw. Ook komt er een verlenging van de verhoogde NGH-grens en blijft er voorlopige hypotheekrenteaftrek mogelijk op een tweede huis. De woningmarkt blijft echter zwak, het aantal verkopen is in het tweede kwartaal van 2010 nauwelijks gestegen ten opzichte van het 1e kwartaal. Bovendien blijft de onzekerheid over de hypotheekrenteaftrek en bezuinigingen boven de markt hangen zolang er nog geen nieuw kabinet is. Van Eekert denkt dat de focus de komende jaren vooral komt te liggen op verduurzaming van de bestaande woningvoorraad. “Nieuwbouw gaat een minder belangrijke rol spelen nu de Vinexwijken zo goed als klaar zijn.”
Renoveren
Oost Flevoland Woondiensten is een van de eerste woningcorporaties in Nederland die al vroeg het belang inzag van duurzaam renoveren. Inmiddels volgen steeds meer woningcorporaties tot vreugde van Arjen de Vries, manager projecten bij Oost Flevoland Woondiensten, dit voorbeeld. Gedreven vertelt hij zijn gehoor over de resultaten die Oost Flevoland op het vlak van duurzaam renoveren heeft geboekt in de afgelopen 10 jaar. “In 2000 besloten we te investeren in de verduurzaming van ons woningbestand met als doel in 2014 een gemiddelde reductie van dertig procent in het gasverbruik per woning. Ook willen we in dat jaar geen woningen meer hebben met een E,F of G label. Na modernisering hebben onze woningen minimaal een B label. Om dat te bereiken worden ondermeer koudebruggen verwijderd, de schil volledig gesloten en wordt dakisolatie aangebracht. Verder zijn CV-ketels vervangen en is in een aantal huizen zijn warmtepompen geplaatst.
De Vries licht toe dat Oost Flevoland heilig gelooft in het verlagen van de woonlasten. “De prijzen van elektriciteit en gas zijn enorm gestegen de afgelopen jaren en daar valt dus veel winst te behalen. Een derde deel van onze woningen stamt nog uit de pioniersfase en is in de jaren 60/70 gebouwd. Wij noemen het onze ‘doorwaaiwoningen’. Je kunt een fantastische sprong maken door die aan te pakken, zowel op bouwkundig gebied als op het vlak van energiebesparing. De Vries neemt de Trias Energetica daarvoor als uitgangspunt. Dat wil zeggen gebruik zo min mogelijk energie, gebruik duurzame energie of als dat niet mogelijk is gebruik fossiele energie zo slim mogelijk. Hij wijst ook nog even op het belang van vloerisolatie. “Die wordt vaak onterecht overgeslagen bij renovatie, terwijl het wel belangrijk is. De vloer is in eengezinswoningen het koudste deel van het huis en als de vloer koud en niet behaaglijk aanvoelt gaat de thermostaat alsnog omhoog en dat is nu net niet de bedoeling.”
Niet alleen via de vloer, ook via de gebouwschil vloeit er veel warmte weg. Een nieuwe infrarode methode waarbij huizen ’s nachts worden gefotografeerd toont aan dat het warmteverlies via de gevel groot is. “Maar bij oplevering is het eigenlijk al te laat, er moet eerder over nagedacht worden”, zegt Chris Geurts, werkzaam voor TNO en als hoogleraar aan de TU Eindhoven. “Duurzame renovatie van woningen kan bijdragen aan de reductie van CO2-uitstoot. In 2050 moeten we in Nederland volledig energieneutraal bouwen, maar er valt nogal wat te doen voor we zover zijn. Volgens Geurts lukt het nooit om op individueel niveau het energiegebruik neutraal te krijgen zonder enorme investeringen. “De oplossing moet gezocht worden op wijk of stedenniveau. Daarvoor zou renovatie ook op een andere, slimmere, manier aangepakt moeten worden.
Het ideaalbeeld is dat we een gezin straks een dagje naar de Efteling sturen en als ze dan ’s avonds thuiskomen heeft hun huis een nieuwe energiezuinige gebouwschil. Daarvoor moet je het renovatieproces industrieel aanpakken dat wil zeggen: slim renoveren door goed voor te bereiden, waar mogelijk in de fabriek. Je kunt bijvoorbeeld het buitenspaublad weghalen en het binnenspaublad behouden. Nadat je een isolatiepakket hebt aangebracht zet je er een nieuwe van te voren geprepareerde buitenschil tegenaan. Die heeft dezelfde massa als de oude in verband met de belasting voor de fundering. Je hebt dan niet alleen een energetische verbetering, ook boek je winst qua oppervlakte. Bij enkel glas en een niet geïsoleerde gebouwschil zijn de eerste meters vanaf de gevel niet comfortabel. Bij dubbel glas kan de stoel weer voor het raam.”
Marketinggoeroe Wouter de Vries wijst de bouwsector tenslotte nogal genadeloos op de tekortkoming als het gaat om marketing. “De bouwdoelgroep is nog analfabeet op het gebied van marketing. Ik heb ooit bij de koop van een nieuwbouwhuis een meerprijs moeten betalen voor het niet willen hebben van een keuken. Dat is marketing uit het jaar 1900. De wensen en behoeften van de consument komen nog nauwelijks terug in de bouwplannen. Waarom voor iedereen een even grote schuur, terwijl de ene bewoner misschien liever een grotere tuin wil en de andere bewoner juist graag een veel grotere schuur wil omdat hij in zijn vrije tijd meubels maakt.” Differentiëren is belangrijk volgens De Vries. “Maak producten die niet onder de tros gele bananen vallen. Maak wel een banaan, maar een blauwe. Kijk waar je goed in bent en probeer je te onderscheiden. En blijf nadenken en vernieuwen, want voordat je het weet doen anderen het op dezelfde manier.”
Overig Bouwnieuws
|
|