Een lek is een lek … en steeds op dezelfde plek
Bouwnieuws | Ton van der Veeken
Geplaatst: 28-03-2011
Lekkages zo nodig vanaf een vierkante millimeter en op de halve meter nauwkeurig in kaart brengen, zonder constructies te breken of te slopen. Dat doen ze bij Texplor Benelux. “Elke lekkage in welke constructie ook kunnen wij detecteren”, verklaart bedrijfsleider ing. Fred Veldhuizen van het adviesbedrijf in Mijdrecht stellig. De truc: bij stromend water komt ionisatie-energie vrij en daardoor ontstaan voor Texplor Benelux meetbare potentiaalverschillen.Wat hebben het dak van de Aalsmeerse Bloemenveiling, de Haagse Tramtunnel en de Amsterdamse Noord-Zuidlijn gemeen? Dat er is of wordt gelekt. Niet in overdrachtelijke zin, naar de pers zoals ieder jaar bij Prinsjesdag het geval is. Nee, letterlijk. Het gaat om waterlekkages. Om grondwater dat door ondergrondse constructies omhoog wil of om hemelwater dat door daken of kelders sijpelt. De bloemenveiling kampt al jaren met deze buitengewoon onwenselijke situatie die niet alleen slecht is voor het arbeidscomfort maar bovendien gevaar oplevert voor het elektrisch aangedreven transport in de veilinghallen. Reparatiewerk aan het met gietasfalt beklede parkeerdak bleek keer op keer geen soelaas te bieden. Zijn de lekkages wel terug te voeren op beschadigd gietasfalt? Dat is het eerste wat de onderzoekers van Texplor zich afvroegen nadat zij werden ingeschakeld. Hun aanname: nee, het is niet het gietasfalt dat onbetrouwbaar is.
We gaan het zoeken in de detailleringen, in de voegen en aansluitingen. Na intensief overleg met de veiling werd besloten een aantal verschillende metingen te doen en daarbij steeds zo veel mogelijk detailleringen te betrekken. Inmiddels zijn de lekplaatsen exact in kaart gebracht en naar verwachting start binnenkort het herstel ervan om nieuw leed te voorkomen. Over de Haagse Tramtunnel wil Veldhuizen niet veel kwijt, “de Tramtunnel is van voor mijn tijd. Ik kan je wel vertellen dat Texplor Benelux heeft geholpen om de plaatsen van de potentiële lekkages in groutbogen, injectielagen en grondkerende wanden op te sporen. Op enkele plaatsen kon zo gericht worden gerepareerd, op andere locaties heeft de detectie bijgedragen om tot een andere, risicovrije en succesvolle bouwmethode te komen. Nu is de tramtunnel een project om nationaal en internationaal trots op te zijn. Je komt het in heel veel literatuur tegen.”
Ook de Noord-Zuidlijn wordt een project waar we trots op zullen zijn, aldus Veldhuizen: “Ook daar komt het goed, al gaat het veel geld kosten.” Geautoriseerd Texplor is als enig Europees bedrijf geautoriseerd te meten volgens methoden die zijn ontwikkeld door de Oostenrijker dr. Ernst Geutebrück, directeur/eigenaar van Texplor GmbH. Die methoden heten Electro Chemical Response (ECR)en Electrical Flux Tracking (EFT). ECR is gebaseerd op het registreren van de ionisatieenergieverschillen, maar als water niet of nauwelijks stroomt, valt er weinig te meten en moet een tracer worden toegevoegd: de EFT. Veldhuizen legt het uit: “We brengen buiten de constructie een elektrisch veld aan als tracer. Vergelijk het met een detectiekleurstof.
Met een tegenpool leiden we het elektrisch veld naar de andere kant van de constructie. Mobiele meetsensoren meten rastergewijs (op afstanden doorgaans variërend van 1-2 meter) hoeveel van de elektrische energie door de constructie komt. Door binnen één nanoseconde op meer dan 700 plaatsen tegelijk te meten en dat een aantal keren te doen ontstaat een zeer betrouwbaar beeld waarbij verhoogde potentiaalverschillen altijd duiden op lekkages. Bij stromend water komt namelijk ionenenergie vrij; bij lekkages meestal te weinig om direct te kunnen meten, maar door er een spanningsveld omheen te bouwen kunnen we deze extra energie, hoe gering ook, toch traceren.”
Preventief
Met de EFT-methode achterhaalt Texplor waar water binnendringt en dat zonder ook maar iets te breken of te slopen. De mantra hierbij luidt: een lek is een lek en manifesteert zich steeds op dezelfde plek. Zeker in ondergrondse constructies is het resultaat wel afhankelijk van onder meer de grondopbouw en de plaatsingsmogelijkheden om de EFT-signalen in de grond te brengen. Daarnaast gaat het onder de grond vaak ook om relatieve verschillen. Grote lekkages kunnen er namelijk voor zorgen dat kleinere niet zichtbaar zijn. Een controlemeting, na herstel van de eerder gelokaliseerde lekkages, is dan ook altijd aan te bevelen. Belangrijk bij ondergronds meten is bovendien dat een lek vaak pas een lek is als er water door kan stromen! Indien zich bijvoorbeeld een waterkerende klei- of bentonietopsluiting in een kerende constructie bevindt, dan wordt deze mogelijk niet als lekkage gelokaliseerd. Wel kan het zijn dat de detectie zo’n plek als verdacht aanmerkt. Een risico is in die gevallen dat de klei of bentoniet er bij ontgraving wordt uitgedrukt met een spontane lekkage als gevolg. De huidige technieken kunnen dit nog niet voorkomen, maar er wordt hard gewerkt aan specifieke analysetechnieken om dit onder de knie te krijgen. De EFT-methode is onder beter beheersbare omstandigheden, zoals bij folie-afdichtingen en dakbedekkingen, zó nauwkeurig dat een lekje tot op de vierkante millimeter valt te traceren. Dat kan bijvoorbeeld het geval zijn in de folielaag onder bijvoorbeeld benzinestations, composteringsinstallaties en opslagplaatsen, maar ook op groendaken. Dergelijke folielagen moeten vanuit milieu-overweging 6-jaarlijks geïnspecteerd worden en de eigenaren zijn wettelijk verplicht een ‘Verklaring Vloeistofdichte Voorziening’ te overleggen. Om dat te kunnen moet met behulp van bijvoorbeeld de ECR/EFT-methode zijn aangetoond dat de folie dicht is. “Van de achttien bedrijven in Nederland die zijn geaccrediteerd en erkend om ‘Verklaringen Vloeistofdichte Voorziening’ af te geven, zijn er twee die ook folies mogen inspecteren met onze methode”, zegt Veldhuizen.
Optisch
Texplor spoort overigens niet alleen problemen op maar legt ook preventief permanente lekdetectiesystemen aan. Ontstaat er ergens een lekkage dan registreert het systeem een verhoogd potentiaalverschil en geeft het die meting direct door aan de beheerder. Dat laatste kan met een optisch of akoestisch signaal, maar ook per sms, e-mail of per telefoon gebeuren, 24 uur per dag. Hierbij moeten we volgens Veldhuizen denken aan bassins die gevaarlijke stoffen bevatten en waar risico’s kunnen ontstaan voor de bodem, maar ook aan daken waaronder apparatuur aanwezig is die gevoelig is voor water. Een permanent lekdetectiesysteem kost zo’nvijf tot zes meter euro per vierkante meter. “Niet weinig maar als je het vergelijkt met de kosten die gepaard gaan met periodieke metingen zoals bij een foliebak onder een tankstation, valt het reuze mee.”
Overig Bouwnieuws
|
|