Koperen ‘kathedraal’ van Bloemendaal
Bouwnieuws | Door de redactie
Geplaatst: 03-03-2009
De Poort van Bloemendaal vormt een uitgesproken landmark in het duinlandschap. Björn Knetsch van B.A.S.E. Designers ontwierp het vijf verdiepingen tellende appartementengebouw met in het oog springende koperen dak en getoogde ramen voor de Ontwikkelingsmaatschappij Bloemendaal. De architect werkte nauw samen met leveranciers, aannemer en onderaannemers. Dit maakte het mogelijk het ontwerp te realiseren zonder grote aanpasssingen. Door de bijzondere locatie pal aan zee verdiende de detaillering van alle partijen extra aandacht.
Door Ellen Jelgersma,
foto’s Rien Louis, Björn Knetsch
De opdrachtgever beoogde appartementen en een restaurant te ontwikkelen die niet alleen in de omgeving pasten, maar tegelijkertijd een herkenningspunt zouden vormen voor Bloemendaal aan Zee. “Het ontwerp is een combinatie van de elementen uit de omgeving zoals de scherpe belijningen van zand na storm of regen en de keuze voor het mooiste uitzicht. Een samenspel van de gebogen lijnen met solide strekdammen van basalt en de veranderingen van kleuren en materialen onder invloed van de elementen”, licht Knetsch toe.
Vochtigheidsgraad
De robuuste onderbouw is opgetrokken uit gepolijst basalt en antracietkleurig gebroken betonsteen van twintig bij dertig centimeter. De aandacht voor de natuurlijke omgeving komt ook terug in het grote koperen dak dat verandert van kleur afhankelijk van de vochtigheidsgraad en temperatuur. “Wanneer je hier om je heen kijkt, zie je ook geen grote kleurvlakken. De zee, het strand en de duinen, alles verandert en varieert in kleur. Daarbij is koper bij uitstek geschikt voor dit zeeklimaat.” Met de getoogde ramen, grote glaspartijen en het koperen dak vormt de Poort van Bloemendaal een duidelijk landmark in de duinen. Het gebouw draagt inmiddels de bijnaam De Kathedraal. De vorm is een variant op de piramidevormige daken in de omgeving. De afgetimmerde stalen draagconstructie van het dak is in de hotelappartementen in het zicht gebleven en doet denken aan de spanten van een kerkgebouw. Harmonicaramen en loggia’s bieden een wijds uitzicht over de zee en duinen. Ook de glazen wanden van de restaurantzaal kunnen aan twee zijden worden opengevouwen waardoor het restaurant vloeiend overgaat in het natuurstenen terras op de duin.
Detaillering
Met de Noordzee op slechts een tiental meters afstand moest veel van de detaillering worden aangepast aan de winderige leefomgeving met zout en zand. “Het kan hier flink tekeer gaan, soms komt de regen echt horizontaal tegen de ramen”, aldus Knetsch. “Veel van de detaillering is in overleg met de betrokken onderaannemers veranderd. In het oorspronkelijke ontwerp had ik bijvoorbeeld lage opstanden voor de kozijnen maar in de praktijk bleek dit niet toepasbaar met deze winddruk. In overleg met leverancier Schüco hebben we daarom toch gekozen voor hoge opstanden en het ontwerp daarop aangepast.” Ook de koperen dakdelen zorgden voor veel variaties. “De exacte plaatsing van de Velux-ramen was afhankelijk van de maatvoering van de koperen gevelbekleding.
Om ze in de belijning van het dak te houden moesten we ze soms wat aanpassen.” De houten kap is afgetimmerd met bitumenfolie waarover het Zincline Endele-isolatiesysteem is aangebracht. De klangen voor de koperbevestiging werden direct in de multiplex stroken van de isolatie geschroefd. Knetsch: “Dankzij de flexibiliteit van leveranciers en onderaannemers hebben we veel hands-on kunnen ontwerpen. Vaak stonden we letterlijk te schetsen op het houten skelet. Ik denk dat we van de ongeveer honderd getekende details er zeker zestig hebben veranderd tijdens het bouwproces.” Omdat de opdrachtgever de architect veel ontwerpvrijheid en een ruim budget meegaf, kon Knetsch ontwerpen ‘op de grens van het constructief haalbare’. Zo heeft de entree van het gebouw een luifel van staal en glas die meer dan zeven meter uitkraagt. Ook zijn zoveel mogelijk installaties aan het zicht ontrokken in het ontwerp. De bliksemafleiders zijn weggewerkt in de killen van het dak en de lucht voor de klimaatgestuurde WTW-units wordt aangezogen via neggen in de kozijnen en uitgeblazen via de roosters in de nok.
Omdat zowel de welstandscommissie als Knetsch de autonome vorm van het gebouw niet wilden aantasten met ventilatiepijpen of rookgasuitvoeren is er een rooster in de nok van het dak geplaatst. “Dat was nog een technische uitdaging. Uiteindelijk heeft de leverancier van het dak een koperen rooster op maat gemaakt.” Alle techniek is op de vijfde verdieping van het gebouw gesitueerd en is bereikbaar via een luik in het trappenhuis. “Van de ventilatie van het restaurant tot de cv installatie en de aan en afvoer van de WTW unit, alles bevindt zich op die ene ruimte van veertig vierkante meter.” De bijzondere locatie op het duin bracht een aantal constructieve voorwaarden met zich mee. “We mochten van Rijnland, de beheerder van het duin, alleen bouwen binnen de funderingen van het oude restaurant en we mochten zeker niet verankeren of graven”, vertelt Knetsch. “Ook zijn alle vloeren verplicht voorzien van breuklijnen. In de uitvoering zijn we daarom afgestapt van breedplaatvloeren en is het beton in het werk gestort.
De wapening in de vloeren is op verschillende plekken onderbroken zodat ze bij afslag van de duinen de vloeren kunnen knikken op de zwakste punten.” Knetsch acht de kans dat het gebouw ooit in de zee zal verdwijnen overigens erg klein. “Het strand verandert maar deze duinen zijn een onderdeel van de primaire natuurlijke zeewering. Wanneer die het begeeft, hebben we allemaal natte voeten.”
Overig Bouwnieuws
|
|