‘Niet alleen Nul op de Meter maar ook duurzaam’
Bouwnieuws | Door Hans Ouwerkerk
Geplaatst: 21-01-2016
 Joop Ketelaers EINDHOVEN - Onlangs zijn in Brabant een tiental woningcorporaties ingewijd in de geheimen van The Natural Step. Volgens Joop Ketelaers adviseur duurzaamheid van de gemeente Eindhoven en Rob Bogaarts, portefeuillehouder duurzaamheid bij Woonbedrijf biedt deze methodiek de juiste kapstok om de Brabantse woningvoorraad niet alleen naar Nul op de Meter te brengen maar ook te verduurzamen. 'Als we dat laatste niet doen brengen we uiteindelijk water naar de zee', aldus Bogaarts. Dat vindt ook Brigitte Berends van Stroomversnelling Brabant. Zij pleit ervoor dat industrie en bouwers al bij productontwikkeling rekening houden met de principes van The Natural Step.
Laat bij het tweetal de woorden The Natural Step vallen en ze kunnen hun enthousiasme hierover nauwelijks bedwingen. Joop Ketelaers maakte bij de gemeente Eindhoven als eerste kennis met de vier duurzaamheidsprincipes. 'We misten in die periode een methodiek om het duurzaamheidsprogramma daadwerkelijk handen en voeten te geven. We werkten met het instrument GPR en dat gaven we mee aan ontwikkelaars en bouwers met de opdracht in de buurt van een zeven op alle thema’s te komen. Vervolgens zagen we dat bouwers en ontwikkelaars het instrument invulden en keurig een zeven haalden maar zich niet bewust waren van de gevolgen van de keuzes die ze maakten.' Uiteindelijk werd The Natural Step ontdekt. De vier duurzaamheidsprincipes schrijven onder andere voor om niet meer en sneller stoffen uit de aarde in het milieu te brengen dan de natuur kan verwerken en de natuur niet sneller afbreken dan de tijd die nodig is om te herstellen. Ketelaers: 'Het is de simpelheid van de methodiek en de eenvoud die mij aanspreekt. De duurzaamheidsprincipes zijn heel makkelijk naar eigen handelen te vertalen.' Dat vindt ook Rob Bogaarts. Toen hij in 2012 een informatiebijeenkomst van de gemeente Eindhoven over The Natural Step bezocht was hij min of meer direct verkocht. 'Het is een goede kapstok om duurzaamheid aan op te hangen.'
Andere modus
'Wanneer je rekening houdt met de vier principes van The Natural Step krijg je een heel andere modus. Er ontstaat ook een gedeelde begrip over wat duurzaamheid is', legt Ketelaers uit. 'Partijen durven verder te kijken en het geeft uiteindelijk draagvlak voor een gezamenlijke visie. Als je namelijk weet waar je gezamenlijk naartoe wil bewegen, kan je vervolgens ook inzichtelijk maken waar we nu staan.' De volgende stap is ruimte geven aan nieuwe ideeën. 'Als je streeft naar energieneutraal wat betekent dat dan in de praktijk? Het succes van de methodiek zit er in dat je mensen eerst zo breed mogelijk laat brainstormen waarin alles kan. Vervolgens ga je het afpellen naar wat is nu realistisch om morgen te doen, wat doen we over een paar jaar en wat misschien wel pas over tien jaar. Bijvoorbeeld omdat we verwachten, dat de innovaties dan zover zijn dat we wel meer kunnen met bijvoorbeeld pv-panelen of warmte koude opslag.'
Haarvaten
Inmiddels is Eindhoven de eerste stad in Nederland waar de The Natural Step tot in de haarvaten van de organisatie is doorgedrongen. 'Bij alle partijen en politieke stromingen in Eindhoven zit duurzaamheid tussen de oren. Niet alleen bij de gemeente Eindhoven ook bij de Eindhovense woningcorporaties zoals Woonbedrijf. 'Binnen Woonbedrijf zijn inmiddels honderd medewerkers over The Natural Step getraind', benadrukt Bogaarts. 'Simpelweg omdat de methode en het verhaal daar achter iedereen aanspreekt. Je hoeft immers geen wetenschapper te zijn om te zien dat het met de wereld niet zo goed gaat. Daarom moeten we verduurzamen en dat begint bij het kiezen van de juiste producten.' Hij tekent een huis met een pijltje erin en een euroteken. Dan zegt hij: 'Als woningcorporatie betalen we voor alle materialen waarmee onze woningen worden gebouwd. ' Hij tekent een pijl uit de woning. 'Maar we betalen ook aan de sloper voor elk materiaal dat uit diezelfde woning komt. Wat klopt hier niet? We betalen feitelijk dubbel. Sommigen vinden dit logisch. Maar mensen denken zo weinig na over de dingen die we aan het doen zijn. Je kunt je ook voorstellen dat je die pijlen met elkaar weet te verbinden en daarmee een duurzame circulaire werkwijze creëert en ook nog de waarde beter weet te verzilveren. Niet om de woningcorporatie rijker te maken maar om de woonlasten omlaag te brengen.'
Eerste keuze
Ketelaers knikt. 'In het verleden selecteerden we eerst een architect vaak samen met een ontwikkelaar en zij bedachten een concept en daar gingen wij dan vervolgens voor. Maar we dachten toen nog helemaal niet na over de gevolgen van onze keuzes op langere termijn. Energie, materialisering of gezondheid van die woning, die aspecten waren niet bepalend bij de eerste keuze van partijen met wie we wilden gaan samenwerken. En dat zit er nu wel heel duidelijk in. Door onze kennis te delen zoals onlangs met andere Brabantse woningcorporaties en successen te vieren maken we steeds meer partijen hiervoor enthousiast.' Het is daarnaast volgens Bogaarts ook wel een kwestie van afdwingen. 'Het is een succes omdat wij, woningcorporaties en gemeente, voor de bouwsector aan het begin van de voedselketen staan. Wij bouwen dit jaar zo’n vijftienhonderd woningen per jaar en bouwbedrijven komen bij ons steeds minder makkelijk aan de bak als zij niet werken volgens de principes van The Natural Step. Dat is wellicht niet helemaal de juiste manier omdat we daarmee misschien onze positie wat te nadrukkelijk gebruiken, maar het komt daardoor wel van de grond. We hebben zestig suppliers binnen Woonbedrijf en via leveranciersbijeenkomsten proberen we samen met hen The Natural Step verder te brengen. Inmiddels past een groot deel van hen al deze werkwijze toe. Het overgrote deel heeft ook al een cursus van The Natural Step doorlopen en dan verspreidt het zich heel snel.'
Nul op de Meter
Beiden zijn er van overtuigd dat The Natural Step de Stroomversnelling Brabantdeal uiteindelijk ook verder gaat brengen. 'Samen met de woningcorporaties werken we aan een energieneutrale woonomgeving in 2035. Dát is de stip aan de horizon en daar is Nul op de Meter onderdeel van', aldus Ketelaers. Bogaarts: 'We zijn met de Stroomversnelling bezig om ruim tweehonderd woningen Nul op de Meter te maken. Maar daarvoor akkeren we met elkaar door welke materialen er in die woningen worden gebracht. Nul op de Meterconcepten moeten op integrale duurzaamheid worden beoordeeld en de keuze moet altijd op duurzame materialen liggen. Anders heeft het geen nut en zijn we water naar de zee aan het brengen.'
Dat vindt trouwens ook Brigitte Berends, Marktontwikkelaar Bouwpartijen Stroomversnelling en tevens lid van Stroomversnelling Brabant kernteam. 'Het is daarom voor zowel industrie als bouwpartijen belangrijk om direct al bij productontwikkeling met de principes van The Natural Step rekening te houden.'
Overig Bouwnieuws
|