Planbureau: Meer dwang nodig voor circulaire economie
Bouwnieuws | Bewerkt door redactie, Bron: ANP
Geplaatst: 21-01-2021
DEN HAAG - De 'volledig circulaire economie' die het kabinet voor 2050 wil realiseren, is nog lang niet in zicht. Het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) maakt in een rapport duidelijk dat het vooralsnog ook niet de goede kant opgaat. Het Nederlandse grondstoffengebruik zou fors moeten dalen, maar de afgelopen tien jaar is nauwelijks iets veranderd. Volgens het PBL is het beleid te veel gericht op vrijwilligheid.
De groene rekenmeesters van het kabinet stellen dat meer "dwang en drang" nodig is. Zo kan het kabinet milieubelasting invoeren op fossiele grondstoffen, of bedrijven verplichten een bepaald percentage gerecycled materiaal in hun producten te verwerken. Samenwerking met andere EU-landen noemt het planbureau cruciaal.
Volgens de PBL-onderzoekers ontbreekt het aan visie. Zo is zelfs niet helemaal duidelijk wat 'volledig circulair' betekent. Intussen dringt de tijd: het kabinet heeft voor 2030 een ambitieus tussendoel vastgesteld. Tegen die tijd moet het gebruik van nieuw gewonnen mineralen, metalen en fossiele grondstoffen zijn gehalveerd. Onder die laatste noemer valt bijvoorbeeld aardolie. Daarvan worden heel veel producten gemaakt, zoals plastic.
In een circulaire economie wordt zo efficiënt mogelijk wordt omgesprongen met grondstoffen, zodat niet telkens nieuwe aanvoer nodig is. Ons grondstoffengebruik draagt bij aan allerlei negatieve ontwikkelingen, zoals klimaatverandering, verlies van biodiversiteit, waterschaarste en het vrijkomen van schadelijke stoffen.
Wereldwijd is het grondstoffengebruik de afgelopen 50 jaar verdrievoudigd, sombert het PBL. Als alles bij het oude blijft, zal het de komende decennia nog een keer verdubbelen, met als gevolg dat de milieuproblemen nog veel groter worden.
Het PBL signaleert dat Nederland fors meer grondstoffen gebruikt dan een gemiddeld EU-land. Dat heeft onder meer te maken met het feit dat Nederland veel grondstoffen invoert, bewerkt en dan weer exporteert. Nederlanders produceren ook meer afval dan de gemiddelde EU-burger.
Positief is het planbureau wel over de mate waarin het afval in Nederland wordt gerecycled. Nederland hoort tot de Europese koplopers. "Maar het gaat om meer dan recycling", zegt PBL-onderzoeker Aldert Hanemaaijer. In een circulaire economie worden producten bijvoorbeeld veel hergebruikt en gerepareerd, zodat ze niet te snel op de afvalberg belanden. Producten moeten ook steeds efficiënter worden gemaakt.
Het PBL stelt vast dat het nog ontbreekt aan "focus op innovaties die het grondstoffengebruik radicaal efficiënter kunnen maken". Het planbureau ziet verder toekomst in bedrijfsmodellen waarin wordt betaald voor gebruik, in plaats van bezit. Hanemaaijer verwijst naar streamingdiensten. Die hebben de rol van cd’s en dvd’s deels overgenomen en dat scheelt grondstoffen. Zo kan het ook met andere zaken: "Je hebt niet per se een auto nodig, je hebt transport nodig".
Overig Bouwnieuws
|