Heilig Huisje
Columns | Martin Pot
Geplaatst: 29-08-2024
 Nu het nieuwe kabinet uiteindelijk is bevraagd, beëdigd en aan het werk, zal het inmiddels duidelijk zijn: de nieuwe BBB-minister voor Volkshuisvesting & Ruimtelijke Ordening, Mona Keijzer, wil ‘heilige huisjes omver schoppen’. Ze wil bijvoorbeeld af van de 30%-norm voor de bouw van sociale huurwoningen en andere in haar ogen beperkende regels en factoren. Zoals te verwachten viel, zijn de bouw- en brancheverenigingen blij met deze ontwikkeling.
Het steeds meer geaccepteerde standpunt dat ‘de markt’ niet alles kan oplossen, lijkt echter nog niet tot hier te zijn doorgedrongen. Ook nu valt diezelfde markt niet ten prooi aan enig schoppen en wordt tegelijkertijd een pleidooi gehouden voor meer flexibiliteit als het gaat om bijvoorbeeld het ombouwen van kantoorgebouwen en leegstaande boerenschuren. Ook dit blijft in deze ministeriële visie een voorrecht van ‘de markt’. Het omver schoppen van heilige huisjes is daarmee niet van toepassing op de traditionele kaders en vaste parameters waarbinnen onze huisvesting plaatsvindt; alles met de gebruikelijke verwijzing naar aantallen. Want dat is nog altijd ‘heilig’: huisvesten = typologieën = ontwikkelaar = huis; de bewoner rest slechts de rol van wanhopig woningzoekende.
Minister Keijzer pleit voor een ‘nationaal noodplan woningbouw’. Het is echter al decennia de huidige bouwkolom die in ons land zorgt voor onze huisvesting, oftewel woningbouw. Zolang dat ‘noodplan’ zich op aantallen focust en zich niet richt op vastgeroeste processen en ingesleten onwil om andere, alternatieve of vrijere samenlevings- en woonvormen mogelijk te maken, blijft het gericht op ‘woningbouw’, niet op huisvesten in alle mogelijke en gewenste verschijningsvormen.
Wat nodig is, is niet een noodplan ‘woningbouw’, maar een noodplan ‘wonen’. Wat nodig is, is verbeeldingskracht en innovatie. Wat nodig is, is het betrekken van bewoners bij de planning en ontwikkeling van de leef- en woonomgeving.
Dat heeft mede te maken met dat ‘heilige huisje’; vooralsnog voorzien wij in onze huisvesting door het bouwen van ‘huisjes’. Zoals in eerdere columns hier besproken: een huisje — als bouwkundige randvoorwaarde — is nog geen woning. Het wordt pas een woning, een thuis, als er bewoners zijn die er wonen, die zich een huisje eigen hebben gemaakt. Als de minister dus ‘heilige huisjes’ omver wil schoppen met de bedoeling wonen — in de ruimste zin van het woord — beter te faciliteren, valt dat slechts toe te juichen.
De minister zou zich echter vooral eerst moeten richten op het grotere geheel; op de valse aanname dat een huis een kant-en-klare entiteit moet zijn, een product en een zelfstandig naamwoord. Wonen daarentegen is een werkwoord; zoals architectuur een concept is, is wonen een proces dat ‘slechts’ kaders nodig heeft teneinde optimaal te kunnen functioneren door de betrokkenheid en participatie van bewoners; nu en later.
Als de daartoe beperkende regels worden afgeschaft, als de uit de hand gelopen regels en voorschriften zich richten op het verschaffen van grotere (keuze)vrijheid voor bewoners; pas dan is het heilig huisje ook werkelijk ‘heilig’ in de zin dat de bewoner degene is die erover gaat, niet een willekeurige derde. Dat dient niet slechts de bewoners, maar ook en vooral de lokale samenleving.
Martin Pot is een onafhankelijke onderzoeker, denker en schrijver, woonachtig en werkzaam in Rotterdam. Hij studeerde aan de Technische School in Rotterdam en behaalde zijn Master in Interieurarchitectuur & Ruimtelijk Ontwerp aan de Willem de Kooning Academie voor Beeldende Kunsten in Rotterdam.
https://martinpot.eu/
Overig Columns
|