Zorg als herbestemming
Columns | Door Marcel van Duijn
Geplaatst: 22-12-2011
Tijdens het middagcongres 'Fascinatie voor Renovatie' in de High
Tech Campus (the Strip) in Eindhoven, georganiseerd door Schüco
beten Doris de Bruijn en Sean Vos, directeuren van SlimRenoveren in
de reeks lezingen het spits af. Zij zien kansen in
renovatiemogelijkheden en innovatieve productontwikkelingen. Hun
doel is door advies te komen tot een echte duurzame woning- en
kantorenvoorraad. Kortom, zij pleiten voor de totale levensduur van
een gebouw. In 2040 is 25,6 procent van de bevolking 65+! 4,6
Miljoen mensen. Daar zullen we op moeten anticiperen met
zorgwoningen. En wat kantoren betreft: nu is er 47 miljoen
vierkante meter kantoorruimte voorhanden. Daarvan staat 14,4
procent leeg. Dat is ruim 7 miljoen vierkante meter! Waar gaat het
volgens hen mis? De Bruijn: "Natuurlijk is er de kredietcrisis,
maar dat is een 'tijdelijke' situatie. We verkeren in een
vragersmarkt in plaats van een aanbiedersmarkt. En toch bouwen we
nieuwe kantoren ondanks gebrek aan vraag. Leegstand wordt
veroorzaakt door verplaatsen van activiteiten naar het buitenland,
het nieuwe werken, vergrijzing en gebrek aan fl exibiliteit".
Oplossing is volgens De Bruijn en Vos gebouwen permanent
transformeren naar eigentijdse projecten. Daarvoor moet de klant
centraal staan en dien je te luisteren, overleggen, beslissen en
evalueren. Als voorbeeld van een geslaagde kantoortransformatie
noemen zij de zevenhoekige witte Lichttoren, een Rijksmonument in
de binnenstad van Eindhoven. Dit complex werd in delen, tussen 1909
en 1921 gerealiseerd. Het is verbouwd tot woon-, werk- en
ontspanningscomplex. Een ander voorbeeld is het kolossale
kantoorgebouw Westraven van Rijkswaterstaat langs de A12. Het pand,
in 1975 gebouwd naar ontwerp van Lucas
& Niemeijer architecten, onderging vijfentwintig jaar na de
ingebruikname een grootscheepse metamorfose. Een anonieme toren
werd een modern en aansprekend pand met spiegelende gevels.
Architect Jan Pesman van Cepezed tekende voor het Nieuwe Westraven.
Met deze renovatie is een 'ziek casco' nieuw leven ingeblazen. En
door inzet van moderne technieken is korte metten gemaakt met het
sick building syndroom waarmee het gebouw al jaren kampte. In de
afsluitende Schüco lezing gingen Thomas Haltenhof en Uwe Brühl van
Schüco International KG, Bielefi eld in op wat er mogelijk is met
het ERC 50 upgrade systeem om bestaande gevels energiezuinig te
pimpen. Een verbluffend resultaat. Herbestemming van
kantoorgebouwen voor de zorg is al eerder genoemd. Samen met de
afdeling Real Estate & Housing van de TU Delft begon de
studiestichting Stagg, nu opgegaan in BNA Onderzoek, daarmee in
2010. Voor zorginstellingen is het moeilijk geschikte locaties
te vinden. Doel was het ontwikkelen van een instrument waarmee een
quick-scan van een kantoorgebouw kan worden uitgevoerd. Uit deze
scan komt naar voren of herbestemming van een gebouw financieel
haalbaar is. Daarbij worden criteria doorgelicht die bijdragen aan
haalbaarheid of er afbreuk aan doen. TU Delft, afdeling Real Estate
& Housing (Theo van der Voordt en Hilde Remøy) heeft hiervoor
de 'Transformatiemeter Zorg' ontwikkeld. Deze is toegepast in elf
haalbaarheidsstudies, doorgevoerd door veertien architectenbureaus
die deelnamen aan de studie. Wat blijkt: voor acht panden is
verbouwing tot zorgcomplex fi nancieel haalbaar! De uitkomsten van
de studie zijn samengevat in het onderzoeksrapport ´Zorg voor
leegstand´. Dit rapport is vertaald naar een brochure die door
architecten en zorginstellingen gebruikt kan worden voor quick
scans van kantoorpanden. Maar of de zorg - nu juist de overheid
propageert langer thuis te blijven wonen - het goede voorbeeld
vormt voor herbestemming is de vraag. Bovendien is 2040 nog ver
weg. Buiten kijf staat dat er nieuwe kansen liggen voor de
bestaande zeven miljoen vierkante meter. Daarmee kan de totale
bouw- en vastgoedsector voorlopig wel vooruit!
Overig Columns
|