De rol die het sociale karakter speelt bij duurzame revitalisering
Productnieuws | Door een onzer verslaggevers
Geplaatst: 04-05-2022
 De Krook, Gent, België. Revitalisering heeft tot doel om een bepaald gebied om te vormen en er een nieuwe toepassing voor te vinden, en het in een staat te brengen waarin het van functie verandert. Waarom is het sociale karakter zo belangrijk voor een dergelijk project?
Duurzame revitalisering is een proces dat zich niet beperkt tot cosmetische veranderingen, bijvoorbeeld van gebouwgevels of de herinrichting van wandelpaden. Het behandelt het probleem als geheel, daarom zijn gebouwarchitectuur, stedenbouwkundige planning van de hele wijk en het sociale leven van alle bewoners in gelijke mate onderhevig aan renovatie. Het doel van deze revitalisering is het omvormen van een vaak onvriendelijke of verwaarloosde ruimte tot een plek waar het bruist van leven.
Om dit doel echter te kunnen bereiken, moet de hele lokale gemeenschap erbij worden betrokken – zowel bewoners als ondernemers. Alleen met een uitgebreide kijk op hun meningen, behoeften en problemen, maar ook de bijdrage die ze kunnen leveren aan hun eigen ‘thuishaven’, kan het gewenste effect worden bereikt.
Revitalisering op zijn Nederlands
De Amsterdamse wijk Bijlmermeer is een perfect voorbeeld van een succesvolle revitalisering waarbij de lokale gemeenschap werd betrokken. De wijk werd ontwikkeld in 1962 en bestond uit 31 gebouwen met 13 duizend luxe woningen. Het geheel was omgeven door uitgestrekte groene zones. Als gevolg van onder meer de toepassing van een niet getoetst stedenbouwkundig plan, een slechte inschatting van de behoeften en verwachtingen van bewoners en onvoldoende onderhoud van de gebouwen en infrastructuur, begon de wijk te vervallen.
Nauwelijks drie jaar nadat de hele wijk in gebruik werd genomen, werd de Bijlmermeer al als achterstandswijk bestempeld. De misdaadcijfers rezen de pan uit, en op het piekmoment stond maar liefst 25% van de woningen leeg, terwijl de rotatie van bewoners steeg tot bijna 50% op jaarbasis. Gelukkig besloot de overheid een oplossing voor dit probleem te gaan zoeken. De eerste poging in de jaren 80 was helaas niet succesvol – hoewel er toen extra liften, bewakingscamera's en beveiliging werd geinstalleerd.
Het bleek dat er geen overleg had plaatsgevonden met de gemeenschap dat moest uitwijzen wat bewoners verwachtten en welke behoeften ze hadden. Daarom werd bij de tweede benadering – die wel succesvol bleek – niet alleen rekening gehouden met veranderingen van materiële aard, maar ook met sociale en economische behoeften. Het door de overheid aangestelde Projectbureau Vernieuwing Bijlmermeer heeft samen met de lokale overheid en woningbouwverenigingen een nieuw plan uitgewerkt.
Hierdoor werden nieuwe banen en ruimten gecreëerd voor de ontwikkeling van zakelijke initiatieven. De meest radicale verandering was echter de stedenbouwkundige verandering van de wijk. Op voorstel van de bewoners werd besloten enkele van de hoogste flatgebouwen te slopen en op deze plek werden nieuwe, lagere gebouwen opgetrokken. Er ontstond een voorzieningeninfrastructuur die vroeger niet bestond, evenals kantoren en scholen. Er werd ook gezorgd voor een groene openbare ruimte en verbinding met het centrum van Amsterdam.
Momenteel wordt de Bijlmermeer beschouwd als een van de modernste woonplekken in Amsterdam. De revitalisering werd voornamelijk gefinancierd met middelen van de Europese Unie. Het succes van dit project werd verzekerd door een totaalbenadering van het probleem – de implementatie van oplossingen van materiële, sociale en culturele aard. De revitalisering van dit gebied wordt beschouwd als de grootste onderneming van haar soort in Europa.
De perfecte oplossing die geschikt is voor de renovatie en revitalisering van gebouwen wordt geleverd door MB-FERROLINE raamsystemen met thermische onderbreking. Het verzekert het behoud van het juiste uiterlijk van het raam, dat bijvoorbeeld stalen kozijnen kan imiteren, en tegelijkertijd biedt het zeer goede technische en warmte-isolatieparameters.
Het is de moeite om ook de MB-60 en MB-SLIMLINE systemen te vermelden, die worden gebruikt bij de uitvoering van architectonische buitenconstructies die de hoogste thermische en akoestische isolatie vereisen, evenals water- en luchtdichtheid en een hoge structuursterkte, aldus Michiel van Duren, Managing Director bij Aluprof Nederland BV.
Bodmin Jail, Verenigd Koninkrijk, Bodmin. Toegepaste systemen: MB-Slimline
Een stedelijk experiment uit Zweden
Een ander, vergelijkbaar project is tevens het vermelden waard – Tibro Train Tracks, dat zijn naam dankt aan een uit bedrijf genomen spoorlijn. Dit initiatief in opdracht van Anders Berensson Architects werd uitgevoerd volgens de richtlijnen van de Verenigde Naties met betrekking tot duurzame ontwikkeling voor steden en gemeenschappen. Net als bij de Bijlmermeer werd ervan uitgegaan om alle leden van de lokale gemeenschap te betrekken bij de werkzaamheden – van bewoners tot lokale leveranciers en ondernemers.
Het project dat bestond uit drie fasen, omvatte samenwerking met de lokale gemeenschap, waaronder inspiratiesessies en gezamenlijke voorbereiding van voorstellen voor veranderingen. De ontwikkelaars bemoeiden zich niet met het proces, maar boden vrije inspiratie. Hierdoor ontstonden meer dan 300 ideeën. In de tweede fase ontmoetten architecten en stedenbouwkundigen lokale ondernemers om te bepalen welke onderdelen van hun projecten lokaal konden worden uitgevoerd.
De laatste fase bestond uit concrete ideeën en prototypes, waarbij het uitgangspunt de voorstellen waren die in de eerste fase door de bewoners waren opgesteld. Lokale bedrijven die deelnamen aan de tweede fase namen de uitvoering en realisatie voor hun rekening. De behaalde resultaten hebben aangetoond dat een adequate langetermijnstrategie ertoe kan bijdragen dat zelfs de minst aantrekkelijke plek kan worden veranderd in iets heel anders. En dit alles kan organisch en bottom-up plaatsvinden – het enige wat nodig is, is de mensen bij het idee te betrekken.
Let's build a better future
Bovenstaande voorbeelden tonen aan dat het sociale karakter van revitalisering een onmisbaar onderdeel is van elke investering van dit type. Het proces zelf kan bewoners, lokale leveranciers en ondernemers al op het niveau van ontwerp en sociaal overleg doeltreffend activeren. En de op deze manier bereikte effecten kunnen iedereen aangenaam verrassen.
Overig
|