Massief-passief bouwen zet nieuwe norm in Nederland
Productnieuws | Door de redactie
Geplaatst: 09-02-2015
 Beeld: Tom Linster Nederland heeft een achterstand als het gaat om passief bouwen, maar lang duurt dat niet meer. In Vroomshoop verrees een van de eerste woonzorgcomplexen die volgens de ‘massief-passief’-methode zijn gebouwd. De nieuwe aanpak fascineert. 'Het is een avontuur waarin iedereen steeds enthousiaster wordt.'
Een passiefhuis maakt optimaal gebruik van passieve energiebronnen in huis, zoals zonlicht, de bewoners en apparaten. Het ‘actieve’ energiegebruik ligt dankzij hoogwaardige isolatie veel lager dan in traditionele nieuwbouw, maar tijdens het ontwerp- en bouwproces komt er ook veel meer bij kijken. De kennissessies die door opdrachtgever Mijande Wonen en alle bouwpartners zijn georganiseerd, waren dan ook snel volgeboekt.
Vanaf 2020 moet alle nieuwbouw in Nederland energieneutraal zijn. Passief bouwen gebeurde oorspronkelijk op basis van houtskeletbouw en voornamelijk in de Scandinavische en Duitstalige landen. Met massief-passief wordt bedoeld dat het passiefhuis op de traditionele Nederlandse manier wordt gebouwd, dus met een luchtspouw en massieve materialen als baksteen en kalkzandsteen.
Energieneutraal
Voor de Twentse woningcorporatie Mijande Wonen sprak het niet vanzelf dat het nieuwe woonzorgcomplex aan de Stationsstraat in Vroomshoop zo goed als energieneutraal zou worden. “Vernieuwend opdrachtgeverschap is voor ons belangrijk, maar passief bouwen was geen specifieke wens. De eerste plannen waren gewoon te duur, ook voor huurder Baalderborg”, vertelt projectmanager John Hutten van Mijande Wonen. 'We hebben toen een Programma van Eisen en een maximale bouwsom aan meerdere aannemers voorgelegd, met het verzoek om ons te verrassen.'
‘Altijd lente in huis’
Bouwbedrijf Karsten deed dat met het voorstel voor massief-passiefbouw. Na een bezoek aan het wooncomplex Nimmerdor in het Zeeuwse Grijpskerke was Mijande Wonen overtuigd. John Hutten: 'De bewoners daar zijn heel tevreden over het comfort. Dankzij de balansventilatie met warmteterugwinning is het volgens hen ‘altijd lente in huis’. Aannemer Karsten had al ervaring met passiefbouw, en heeft bijvoorbeeld in Wierden in de wijk Zenderink een energieleverend passiefhuis opgeleverd. Een mooi particulier project waar tijdens open dagen veel belangstelling voor was.'
Isolatie van Recticel
Zowel in Vroomshoop als in Wierden en Grijpskerke is gebruik gemaakt van isolatieplaten van Recticel Insulation. De PUR en PIR platen staan bekend als Eurowall en Eurofloor. Ze zijn voor hun hoge isolatiewaarde ultradun, zodat geen kasteeldikke muren nodig zijn om de passiefhuisnormen te bereiken. Volgens project engineer Nico Beijnen van Recticel Insulation werd ook in Grijpskerke in eerste instantie niet bewust gekozen voor passiefbouw. 'Maar nu zouden de bewoners niet anders meer willen. De constante temperatuur zorgt voor een ongekend wooncomfort. En de extra bouwkosten, zo’n tien tot vijftien procent, zijn snel terugverdiend.'
Zorgvuldig bouwen
Het nieuwe bouwen vraagt wel om aanpassingen in het bouwproces. Met traditionele methoden en het Bouwbesluit als uitgangspunt lukt het bijvoorbeeld niet om een gebouw volkomen tochtvrij te krijgen. Nico Beijnen: 'Een winddichte gebouwschil is een absolute voorwaarde. Dat bereik je met driedubbel glas en een doorlopende vloer-, wand- en dakisolatie in twee lagen van 120 millimeter. Alle overgangen worden met tape zorgvuldig afgedicht. Verder moeten koudebruggen worden voorkomen, wat hoge eisen stelt aan de kozijnen en de montage daarvan. De oriëntatie op de zon is heel belangrijk. Je moet heel zorgvuldig zijn en aandacht besteden aan alle mogelijke luchtlekken, zelfs de brievenbus en sleutelgaten.'
Systematisch ontwerpproces
Omdat het allemaal nauw luistert en een vergissing niet gemakkelijk kan worden rechtgezet, is in Vroomshoop gekozen voor een nieuwe samenwerkingsvorm. Integraal ontwerpen met behulp van BIM (Bouw Informatie Model) werd ondersteund door PIM (Project Informatie Management). Daarnaast hielp BouwQuest met de opzet van een morfologisch ontwerpproces, waarin alle oplossingsrichtingen goed te vergelijken zijn. Dit alles kost meer tijd dan vroeger, maar de onderlinge afstemming elimineert faalkosten en zorgt juist voor meer vaart tijdens de uitvoeringsfasen.
Momenteel wordt de laatste hand gelegd aan het woonzorgcomplex, dat eind maart helemaal klaar is voor de eerste bewoners. John Hutten: 'Het is een mooie ontwikkeling, ook dankzij het almaar groeiende enthousiasme van iedereen die bij dit project is betrokken. Het is een prestigeslag geworden, en iedereen ziet hoe belangrijk intensieve samenwerking is om er een succes van te maken.'
Ook bij renovaties
Hoewel de bewoners straks het laatste woord hebben, zijn de voordelen van passief bouwen evident. Extreem lage energiekosten, altijd frisse lucht in huis, geen tocht, koudevallen of grote temperatuurschommelingen, goede geluidsisolatie, lagere onderhoudskosten en beter waardebehoud. Bij Mijande Wonen wordt al gedacht aan de inzet van passief bouwen bij renovatieprojecten. 'De ervaringen zijn in de praktijk zo goed dat we er niet omheen kunnen. Bij het meerjarig onderhoud van woningen uit de jaren zestig kunnen kozijnen integraal worden vervangen. Met deze isolatietechnieken worden die huizen echt duurzaam.'
Meer informatie
www.recticelinsulation.nl
Overig
|